Το σχέδιο απελευθέρωσης της ενέργειας που συμφώνησαν οι ελεγκτές με την ελληνική κυβέρνηση

(Καθημερινή, 22/08/2010)

Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από μια ανταγωνιστική αγορά, στην οποία η ΔΕΗ δεν θα κατέχει πρακτικώς μονοπωλιακή θέση, είναι το ζητούμενο στο σχέδιο που πρέπει, τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, να παρουσιάσει η υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Τίνα Μπιρμπίλη.
Στη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, οι αναγνωριστικές «αψιμαχίες» με το ισχυρό συνδικάτο της ΓΕΝΟΠ, η δήλωση κομματικής νομιμοφροσύνης της υπουργού και η βεβιασμένη κάλυψη που της παρείχε ο πρωθυπουργός, έδωσαν τη θέση τους στον πιο σκληρό ρεαλισμό.
Ο κ. Παπανδρέου είναι πλέον ενήμερος όσων έχουν συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε επίπεδο χώρας και όχι κόμματος. Μάλιστα, σε ειδικό σημείωμα των ανθρώπων της τριμερούς εποπτείας, που παραθέτουμε παρακάτω, είχαν καταγραφεί με συστηματικό τρόπο.

Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά ότι ο ενεργειακός τομέας είναι ένας από τους λίγους στους οποίους υπάρχει, ακόμη, δυνατότητα να προσελκυσθούν διεθνή κεφάλαια.
Η πραγματοποίηση των επενδύσεων αυτών έχει όμως δύο προϋποθέσεις.
Η πρώτη αφορά την κατοχύρωση ενός πλαισίου παραγωγής, διάθεσης και εμπορίας φιλικού προς τον ανταγωνισμό μεταξύ ανεξάρτητων εταιρειών.
Μόνον έτσι, εξηγούν όσοι γνωρίζουν τις προκλήσεις στον συγκεκριμένο τομέα, θα παρακινηθεί το διεθνές επιχειρηματικό ενδιαφέρον να ενσωματώσει την ελληνική αγορά ενέργειας στην ευρωπαϊκή.
Η δεύτερη προϋπόθεση αφορά τον περιορισμό της ΔΕΗ σε ρόλο σημαντικού παίκτη, αλλά όχι κυρίαρχου της αγοράς.
Δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό επιχειρηματικό εμπόδιο σε παρόμοια προοπτική.
Εμπόδιο αποτελεί η φιλοδοξία του συνδικάτου της ΔΕΗ σε ό, τι αφορά τη διατήρηση των μοναδικών προνομίων που απολαμβάνει το προσωπικό της κρατικής επιχείρησης.
Είναι προφανές ότι σε έναν ανοικτό στον ανταγωνισμό κλάδο δεν είναι δυνατόν να συντηρηθεί το σημερινό καθεστώς απασχόλησης, ασφάλισης και αμοιβών που απολαμβάνουν στη ΔΕΗ, σε βάρος, βεβαίως, των μετόχων και των καταναλωτών.
Η μετατροπή των συντροφικών εκβιασμών Φωτόπουλου σε πολιτικό κόστος είναι ο πραγματικός πονοκέφαλος του πρωθυπουργού.
Είναι χαρακτηριστική η υπενθύμιση της σχετικής υποχρέωσης, στην προχθεσινή ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εκταμίευση της δεύτερης δόσης του δανείου διάσωσης της ελληνικής οικονομίας:
«Να επισπευσθεί η ιδιωτικοποίηση και αναδιάρθρωση κρατικών επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της ενέργειας», δηλαδή της ΔΕΗ.
Το σημείωμα με τα σημεία που ακολουθούν έχει κρατηθεί «μυστικό» στον ευρύτερο κύκλο των υπευθύνων της ενεργειακής πολιτικής.
Κωδικοποιεί μάλιστα με τον καλύτερο τρόπο το δρόμο για την απελευθέρωση της ενέργειας. Συγκεκριμένα:
- Το 40% της λιγνιτικής παραγωγής ηλεκτρισμού θα περάσει από τη ΔΕΗ στους ενδιαφερόμενους ανταγωνιστές της.
Οι κοινοτικοί πιστεύουν ότι ο πιο απλός τρόπος είναι η πώληση μονάδων και των κοιτασμάτων που τους αναλογούν.
Αν όμως το 40% δεν μπορεί να επιτευχθεί με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση οφείλει να διαθέσει αμέσως και απευθείας σε ιδιώτες επενδυτές μεγαλύτερο μέρος λιγνιτικών κοιτασμάτων.
- Στη διάρκεια του Σεπτεμβρίου, η ΔΕΗ θα επιλέξει ποιες μονάδες θέλει να μεταβιβάσει και η πώλησή τους θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάρτιο 2011.
- Τον Σεπτέμβριο θα ξεκινήσει ο διαγωνισμός για τα νέα κοιτάσματα λιγνίτη, που επίσης θα έχει κλείσει τον Μάρτιο 2011.
Ενα από τα δυσκολότερα σημεία του πλαισίου δράσης που έχει συμφωνηθεί με την Κοινότητα αφορά τον «εξορθολογισμό των διοικητικώς καθοριζόμενων τιμών ηλεκτρικού».
Στο θέμα αυτό, το σχέδιο προβλέπει, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011, την «κατάργηση όλων των ειδικών τιμολογίων, εκτός εκείνων που αφορούν τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στη δεύτερη και τρίτη Οδηγία Απελευθέρωσης της Ενέργειας.
Προς πώληση και οι υδροηλεκτρικές μονάδες
Η απελευθέρωση θα επεκταθεί και στις υδροηλεκτικές μονάδες, ώστε οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ να κατέχουν τα ίδια «όπλα» στην ισότιμη συμμετοχή τους στη νέα ενεργειακή αγορά.
Ετσι, η ΔΕΗ πρέπει να προτείνει τον επόμενο μήνα ποιες από τις υδροηλεκτρικές μονάδες προτιμά να πωλήσει και να φροντίσει να έχει τελειώσει η σχετική διαδικασία μέχρι τον προσεχή Μάρτιo
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας -και όχι το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής- θα έχει την ευθύνη για τον τρόπο προσδιορισμού, από το κόστος στη χονδρική αγορά ενέργειας, και των διοικητικώς καθοριζόμενων τιμολογίων.
Ο μηχανισμός τιμών, που θα πρέπει να προστατεύει τους αδύναμους μεταξύ των καταναλωτών, θα διατυπωθεί αρχικώς τον Σεπτέμβριο και το σχέδιο λειτουργίας του θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάρτιο 2011.
Η δεύτερη φάση της απελευθέρωσης περιλαμβάνει την πλήρη αυτονόμηση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρισμού.
Στο κείμενο συμφωνίας με την Κομισιόν, ο Σεπτέμβριος αποτελεί το χρονικό όριο για την εμφάνιση καταλόγου με τα περιουσιακά στοιχεία και το προσωπικό που συνδέονται με το σύστημα διανομής.
Το Μάρτιο 2011 αναμένεται να ξεκινήσει η αυτόνομη, από το υπουργείο και τη ΔΕΗ, λειτουργία του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής.
Στο ίδιο πρότυπο θα λειτουργήσει ο Διαχειριστής Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου, πάντοτε μέχρι τον Μάρτιο 2011.
Παρομοίως, θα μεταβιβαστούν τα περιουσιακά στοιχεία και θα μεταταγεί πλήρως το προσωπικό που συνδέεται με τον σημερινό ΔΕΣΜΗΕ και θα απαγορευτεί οποιαδήποτε σχέση εξάρτησης με τη ΔΕΗ. Το νέο νομικό καθεστώς διανομής θα είναι τελειωμένο και λειτουργικό μέχρι την ίδια ημερομηνία.
Τέλος, η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε να εισηγηθεί νομοθετικές ρυθμίσεις που θα μεταφέρουν όλες τις αρμοδιότητες στα χέρια της ΡΑΕ.
Συγκεκριμένα, άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας, σύνδεση με το δίκτυο, τιμολόγηση χρήσης δικτύου, εποπτεία της αγοράς θα περάσουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ανεξάρτητης αρχής, φεύγοντας, κατά περίπτωση, από τη ΔΕΗ, τον ΔΕΣΜΗΕ και το υπουργείο.
Για τον λόγο αυτόν, μέχρι τον Μάρτιο 2011 θα πρέπει να έχει μετατραπεί η ΡΑΕ σε μια πλήρως ανεξάρτητη αρχή, που σημαίνει πως η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να διορίζει τη διοίκησή της, ενώ θα διαθέτει αυτόνομο προϋπολογισμό.
Τα σημεία αυτά συμφωνίας με την Κοινότητα καλείται, τώρα, να ενσωματώσει στο κυβερνητικό πρόγραμμα η κ. Τίνα Μπιρμπίλη.
Εργο και αε αυτόν τον τομέα, δύσκολο αφού πρέπει μέσα σε ελάχιστο χρόνο να καλυφθεί καθυστέρηση πολλών ετών.

Μπάμπης Παπαδημητρίου